worthy, that deserves something;
just, convenient, suitable, decent, proper;
— համարել, to deign;
գնալ —, to go worthily, conformably;
— ըստ արժանւոյն, յարժանի, worthily, justly, suitably, cf. Արժանապէս;
— լինել, to be worthy, to deserve;
— առնել, cf. Արժանաւորեմ.
ἅξιος dignus Նա՝ կամ այն՝ որում արժան է ընծայել ինչ ի պատիւ կամ յանարգանս. արժանաւոր. յարմար. եւ Հաճոյ. ընտրեալ. ընտիր. պիտանի. ... Զանձանց ասի.
Եղէց արժանի աթոռոյ հօր իմոյ։ Բարեաց յիշատակաց արժանի։ Արժանի ողջունի։ Եւ ոչ թաղելոյ արժանի առնել։ Եղբարցն արժանի եղեալ։ Արժանի իմոյ ծերութեանս երեւեցայց։ Արժանի ես դու լինել մեզ բարեկամ։ Արժանի լիցի ինձ (դուստր քո), եւ ես քեզ եղէց արժանի փեսայութեան։ Արժանի իսկ են բաժանակից նմա լինելոյ։ Արժանի իսկ էին նոքա վրիպելոյ ի լուսոյ։ Փորձեաց զնոսա, եւ եգիտ իւր արժանիս։ Տայ զյաղթութիւն արժանեաց իւրոց.եւ այլն։
Աստուածութիւնն արժանեաց լսէ. (Փիլ. լին.։)
Զգիտութիւն ճշմարտութեան իւրոյ ցուցանէր սրբոց եւ արժանեացն ամենեցուն. (Ոսկ. յհ. ՟Ա 1։)
Մատուցանելով մահու արժանոյս (այսինքն արժանւոյս)։ Զոչ արժանիս լուսոյ. (Նար. ՟Ժ. ՟Կ՟Ը։)
Զարժանիսն զրկելով. (Խոսր.։ Մահու արժանեացս. Լմբ. սղ.։)
Եւ զիրաց ասի.
Արժանի զարմանալոյ.
Քահանայապետութեան ինչ արժանի գործ ոչ գործէր։ Գեղեցիկ խորհուրդս զարժանի հասակին։ Երազ պատմել արժանի ժամանակին։ Ոչինչ արժանի մահու կամ կապանաց ունէր վնաս.եւ այլն։
Արժանի ծաղու. (Փարպ.։)
Խոտորեցայ յարժանին ինձ մասն. (Նար.։)
Գործել զարժանին եւ զիրաւն։ Արժանի ընծայիւք, կամ պատարագօք։ Արժանի ամրութիւն։ Արժանի գործոցն հատուցումն։ Առանց սոցա անկար է լինել ինչ յարժանեաց. (Յճխ.։ Խոր։ Պիտ.։)
Իսկ սոցա պատրաստեցան տեղիք բնակութեան, եւ արժանի եղեալ շիրիմք հանգստեան. (Բուզ. ՟Գ 2։)
Զի արժանի գերութեան ընկալցի ծառայից Աստուծոյ ... պատուական երկիրն. (Իմ. ՟Ժ՟Բ 7.) իմա՛, գաղթականութիւն կամ օտարութիւն պատուաւոր։
իբր Յանկաւոր. սեպհական.
Տեառն մերոյ արժանի է լինել նաւահանգիստ ամենայն բարեաց. (Եփր. համաբ.։)
Որ արժէ, արժող.
Յառաջ քան զթագաւորին ձեռնագիրն արկանելոյ՝ քարտէզ է, թերեւս տասն լումայի արժանի. եւ յորժամ թագաւորն ձեռն արկանցիէ եւ հաստատիցէ, բազում կշռոց ոսկւոյ արժանի եւ մեծագնի փոքրագինն լինի. (Սեբեր. ՟Գ։)
Քանւո՞յ արժանի քեզ երեւեսցի բանն այն յաւուր դատաստանին. (Բրս. ապաշխ.։)
ԱՐԺԱՆԻՔ. Արժանավորութիւն. յարգ, եւ Արգասիք. վաստակք. եւ Իրաւունք.
Թէեւ ես յաւէտ թափուր իցեմ յարժանեաց. (Նար. ՟Ձ՟Գ։)
Արտաքոյ արժանեաց իմոց պարապեցի քննել զգիրս. (Սարգ. յկ. յռջբ։ Ուստի)
ԸՍՏ ԱՐԺԱՆԵԱՑ. իբր Ըստ արդեանց վաստակոց, եւ Իրաւամբք. օրինօք. արժանապէս.
Ի գթոյ հարկիս նայել յամենեսեան, թէ եւ ոչ ունիցին արժանիս. Ոչ ըստ արժանեաց, այլ շնորհօք. (Խոսր.։)
Ըստ արժանեացն ընկալցին զհատուցումն։ Ըստ արժանեացն էհատուցումն առ բարեգործսն եւ արդարս. (Յճխ. էբ. ՟Ի։)
Արգարապէս կշռէ ըստ իւրաքանչիւր արժանեաց զշնորհն. (Լմբ. պտրգ.։)
Զնոյն արիւն արասցէ նոցա ի կորուստ ըստ իւրեանց արժանեաց. (Ագաթ.։)
Ըստ արժանեաց թագաւորաց։ Ոչ ըստ արժանեաց իւրոց եղեւ ընկալեալ. (Խոր. ՟Գ 23. 57։)
Ըստ վայելուչն արժանեաց եւ ոչ զարմանալ անգամ կարասցէ։ Ըստ արժանեացն եւ ոչ բնաւ ընդ ումեք համեմատեսցի. (Պիտ.։)
կամ նիս, նեօք. իբր մ. Արժանապէս, եւ արժանաւորապէս.
Եւ ոչ արժանի ըստ որոց մեղայն՝ պատժեաց զիս. (Յոբ. ՟Լ՟Գ 27։)
Արժանի՛ չար խորհրդոցն նմա հատուցեալ. (Յհ. կթ.։)
Ընկալջիք զնա ի Տէր արժանի Սրբոց։ Արժանի գնալ կոչմանն։ Արժանի աւետարանին գնայ ցէք։ Գնալ ձեզ արժանի տեարն. (Հռ. ՟Ժ՟Զ 2։ Եփես. ՟Դ 1։ Փիլիպ. ՟Ա 27։ Կող. ՟Ա 10։)
Որոց բարիս արարեալ յուղարկես արժանիս Աստուծոյ. (՟Գ. Յհ. 6։)
Թէ ըմպիցէք զնա արժանեօք, այրեսցէ զմեղս ձեր. (Ագաթ.։)
ՅԱՐԺԱՆԻ. եւ ԸՍՏ ԱՐԺԱՆՒՈՅՆ. մ. δικαίως juste, jure, merito Արժանապէս, արդարապէս, յիրաւի. օրինօք, իրաւամբք.
Որ այնչափ բարերարութեամբ չեղեւ պիտանի, յարժանի զանհնարին վրէժս տայցէ. (Ոսկ. մ. ՟Ա 12։)
Յարժանի եւ ըստ պտշաճի եմուտ արարած ջերմութեան յաշխարհ։ Նոյնպէս եւ ջուրցն բազմութիւնք եւ յորդութիւնք տուան յարժանի եւ յիրաւի. (Վեցօր. ՟Գ։)
Յարժանի կրեմ եղկելիս զանզովանալի զկիզումն. (Նար. ՟Ժ՟Թ։)
Բարւոք եւ յարժանի ցասեաւ ընդ նմամարգարէն. (Եփր. թագ.։)
Մի՛ ոտնահար լիցիս ումեք ի նեղութեան ժամու, յարժանի կամ յանարժանի. (Վանակ. յոբ.։)
Զորոյ զպախարականս ոչ կամեմ ըստ արժանոյն արտադրել. (Պիտ.։)
Յամենեցունց եղեւ պատուեալ ըստ արժանւոյ. (Յիշատ.։)
Ամենայն ինչ ծածկեալ է ըստ արժանումն՝ այնոցիկ, որ տեսանել ոչ կարեն. (Փիլ. լին. ՟Դ 21։)
ԸՍՏ ԱՐԺԱՆԻ. cf. ԱՐԺԱՆ։
ԱՐԺԱՆԻ ԱՌՆԵԼ. καταξίω Արժանացուցանել. արժանաւորել. եւ արժանի կամ արժան համարել.
Ոչ պատանաց եւ ոչ թաղելոյ արժանի առնել. (՟Բ. Մակ. ՟Թ 15։)
Արժանի՛ արա եւ այլն. (Ժմ. եւ այլն։)
Այլ որպէս արժանի առնեն, զօրութեամբ զամենայն ունել զընդինքեամբն զանազանութիւնս. (Պորփ.։)
ԱՐԺԱՆԻ ԼԻՆԵԼ. καταξίομαι Արժանանալ. արժանաւորիլ. Տե՛ս (Ղկ. ՟Ի 25։ ՟Ի՟Ա 36։ Գծ. ՟Ե 41։ ՟Բ. Թես. ՟Ա 5։)