refuge, asylum;
retreat.
cf. Ապաստան առնել.
cf. Ապաստան լինել.
refuge, trust, confidence.
unbridled, unrestrained, licentious, insolent, impudent
to be unbridled, licentious, insolent.
insolence, effrontery, impudence, licentiousness.
cf. Ապարասան.
cf. Ապարասանութիւն.
slanderous.
to destroy, to throw down, to overthrow, to ruin.
flowing like a fountain, fluent, streaming;
copious, abundant.
sweepings, filth;
cf. Աղբեւք.
supplication, petition, deprecation, entreaty;
— արկանել, — մատուցանել, յ— մատչել, to supplicate, to implore, to pray, to request.
suppliant;
flattering, adulator.
to supplicate, top pray.
supplication, entreaty, instance.
written entreaty, petition, memorial.
cf. Աղերսալից.
full of supplication, suppliant.
supplication, petition;
գիր աղեբսանաց cf. Աղերսագիր.
suppliant.
cf. Աղերսանք.
to supplicate, to implore, to entreat, to petition.
brick;
tile.
brick-maker.
the employment, the art of making bricks.
little brick;
tablet;
draught-board;
arithmetical table, logarithm.
cf. Աղիւսագործութիւն.
cf. Աղիւսագործութիւն.
brick-maker.
made of brick, brick.
to floor with tiles;
to imitate brick.
cf. Աղճատաբան.
mutinous, seditious, turbulent, inclined to excite sedition.
cunning, artful, crafty.
alopecia, fox-evil.
skin of a fox, fox-case.
fox;
կորիւն աղուեսու, fox's cub.
that likes filth or dirt.
that loves the poor, charitable.
love of the poor, charity
cf. Աղքատիմաց.
cf. Աղքատասիրութիւն.
that loves prayers.
cf. Ամարանոց.
cf. Ամարանոց.
accuser, informer, plaintiff, complainant, prosecutor.
to accuse, to inform against, to charge, to complain against;
to plead guilty, to confess.
accusation, complaint, information, action;
imputation.
to betray, to denounce, to discover;
to deliver up, to surrender;
to abandon, to allow, to permit;
— ի ձեռս ուրուք, to give into the hands of, at the mercy of, to deliver up;
— ի վտանգս, to endanger, to expose to peril, to put in jeopardy;
— զոք գազանաց, to throw to the wild beasts, to give as a prey to -;
— զոք սրոյ, to kill, to slay;
— զանձն յանարգութիւն, to debase, degrade or disgrace oneself;
— ի կամս փառամոլ հաճոյից իւրոց, to sacrifice to one's ambition;
զոք ի ծաղր եւ յայպանումն, to quiz, to burlesque, to ridicule;
— զոք ամօթոյ, to cover with shame or confusion;
— զոք սատանայի, to excommunicate;
— զխորհուրդս իւր, to unbosom oneself to, to open one's mind to;
ոչ — զհամբերութիւն, to be patient.
to be betrayed, denounced;
to betray oneself, to give in, to surrender, to abandon oneself to, to be a prey to;
— ի գերութիւն, to be or become a slave to;
— ի փախուստ, to run away, to take to flight;
— ի նախանձ սրտմտութեան ուրուք, to become a victim to the jealousy of;
— ի սուր, to be put to the sword;
cf. Ատեան.
liquorice;
սուտ —, wild, milk-vetch, astragal;
—ի արմատ, peony.
prophet, seer;
սուտ —, false -;
կին —, prophetess;
փոքր —ք, the Lesser prophets.
margaret, pearl;
daisy;
margarine;
շարք —րտաց, string of pearls;
pearl necklace;
ծածկեալ —րտօք, pied with daisies;
մի՛ արկանէք զ—ս առաջի խոզաց, don't cast pearls to swine;
cf. Ընդելուզանեմ.
man;
mortal;
the human race;
կին —, woman;
որդի —ոյ, the Son of Man;
— եւ աստուած, Man-God;
բարի —, worthy or honest man, man of worth;
գեղեցիկ —, handsome man;
բարեսիրտ —, man of feeling, generous-hearted man;
—ն անօրէնութեան, antichrist;
յարգէ —, man of straw;
a scare-crow;
— ի —ոյ, from one man to another;
ամենայն —, every man;
արժանի —ոյ, manly;
անարժան —ոյ, unmanly;
ի բաց մերկանալ զ—ն հին, to put off the old man;
— առ — կուտակիլ, to crowd or rush together, to press, to throng;
արար աստուած զ—ն ի պատկեր իւր, God made man after his image;
ի բարեբաստութիւն —ոյս, for the happiness of mankind;
cf. Այր, cf. Մարդիկ.
enumeration or numbering of men;
ըստ —թուի, to each person, a-man, a-head.
human race, human creature, man;
human, rational;
— բուրաստան, garden planted by man.
men, mankind, the human race, the world;
ամենայն —, all men;
որդիկ մարդկան, the children of men;
գրագէտ —, men of letters;
—ս յարդարել, to make men of.
cf. Մսավաճառ.
war, battle, combat;
wrestling;
dispute, quarrel;
ի — պատերազմի պատրաստիլ, to prepare for war;
ելանել ի — պատարազմի ի վերայ ուրուք, to take up arms against;
— գնել, մղել ընդ ումեք, տալ — պատերազմի ընդդէմ ուրուք, to give battle, to make war on, to wage war;
— ընդ միմեանս հարկանել, —եդեալ կռուել, to fight, to combat, to attack;
միշտ —իւ լինել ընդ ումեք, to be in perpetual hot water with, to be continually at war with;
— ի վերայ ուրուք յարուցանել, ի — պատերազմի գրգռիլ, to incite to battle, to excite or create war against;
— պնտերազմի էր նոցա ընդ միմեանս վասն, they were at war for;
անագորոյն —իւ պատերազմաւ, by a bloody battle, by a sanguinary conflict;
—ն յերկոցունց կողմանց մնայր անպարտելի, the battle remained undecided;
cf. Պատերազմ.
warrior, soldier, combatant;
ի —ս մտանել, to rush to the field of combat.
to fight, to combat, to make war, to engage in action;
to quarrel, to dispute, to contest;
— սկզբնամարտութեամբ, to skirmish.
cf. Հպարտագոյնս.
cf. Համբաւ;
exultation, rejoicing;
solemnity, pomp;
—աւ, solemnly, pompously;
— հարկանել, cf. —եմ;
— լինել, to be heard, published, divulged;
— հարկանիլ, to be spread the fame of;
եւ երթայր — զնմանէ ընդ ամենայն կողմանս, and the fame of him went out into every place of the country round about;
— ընթանայ, it is reported, there is a report, they say;
the report is spread;
it is rumoured.
all on fire, it flames, burning, glowing, blazing, flaming;
— սրտմտութիւն, gust of passion;
impetuous, fiery wrath.
to cause to renounce or abdicate;
to dismiss, to discharge;
to forbid, to prohibit, to interdict;
to renounce, to abstain, to deprive oneself of, to forego, to forbear, to refrain, to desist, to resign;
to deny, to disown, to refuse;
to take leave of, to bid farewell to;
to die, to decease;
— յաղանդոյ, to abjure, to recant, to renounce;
— յաշխարհէ, to renounce the world;
to enter a convent;
— յիշխնանութենէ, to abdicate, to resign, to tender, to lay down or throw up one's commission;
— ի թագաւորութէնէ, to abdicate the crown;
աղաչեմ զքեզ կալ զիս հրաժարեալ, I pray thee have me excused, I beg you excuse me, I pray you to be kindly indulgent towards me.
fire-like, flame-shaped;
— դասք or հրակերպեանք, angels.
instruction, tuition, education, discipline, teaching;
knowledge, information;
regulations;
system, rules;
diet, regimen, low diet;
—ք զինուորութեան, military discipline;
—ք զինուորաց, military exercises;
evolutions;
ի —ս կրթութեան վարժել զզօրս, to exercise, to drill soldiers;
—ք մարմնոյ, bodily exercises.
command, order, injunction, ordination, behest;
permission, authorization, license, leave;
decree, edict;
հակառակ —, counterorder;
—ք, destiny, fate, lot, fatality;
doom;
— հաւատոց, doctrine of faith;
— պատասխանւոյ, oracle;
անդարձ —, irrevocable order;
— հանել, դնել, տալ, to command, to order, to dispose;
to appoint, to decree;
to give leave, to permit;
— առնուլ, — պատուիրանի առնուլ, to obtain leave;
to receive orders or directions;
— տալ վասն տանն իւրոյ, to make one's will;
ես եդի զ—ս զայս, յինէն ել —ս այս, I have signed this decree;
cf. Զէն;
fire-pot.
tempered (iron, etc.);
— նետք սիրոյ, the fiery shafts of love.
cf. Սքանչելագործ.
cf. Սքանչանամ.
cf. Սքանչելացուցանեմ.
miracle, marvel, wonder, prodigy, portent;
monster;
spectre, phantom, larvae, ghosts;
— իմաստութեան, prodigy of science, of wisdom;
—շս գործել, to work a miracle;
to perform miracles, to do or work wonders;
ի —շս զարմացման ածել, to surprise, to astonish, to stun, to amaze, to astound;
ո՜վ —շիցս, what a wonder ! good Heavens ! Goodness gracious !.
place, spot, ground;
public or market-place, market, exchange;
town-hall, town-house;
concourse of people, assembly, the public, crowd;
court, tribunal;
good cheer, feast;
արտաքին —ք դրանց, porch, portico, atrium, vestibule;
տիեզերական, ահեղ —, last judgment;
— մեհենից, gymnasium;
cf. Ըստ, ընթացք, թատր;
ի —ս, ի —ի անդ, —աւ, in the public places, in public, publicly, notoriously, evidently, frankly, plainly, openly;
— դնել, to consult, to deliberate;
— առնել, cf. Հրապարակեմ.
public;
— տեսարան, — spectacle.
charms, attractions, allurements;
lure, bait, wheedling, cajolery, flattery, enticement, solicitation, seduction;
instigation, suggestion, impulse, incitement;
— գեղոյ, charms of beauty;
— հաճոյից, հեշտութեան, the allurements of pleasure, of voluptuousness;
պատիր —, deceitful baits;
ի —րս ուրուք ըմբռնիլ, ելանել, հարկանիլ, to be seduced, misled, tempted, led astray, allured, enticed, decoyed;
ի —րս ցոփութեան դարձուցանել զոք, to entice to gluttony;
to allure one to debauchery;
արբուցանել ումեք —րս պղտորս, դժնեայս, to administer poison, to poison;
to seduce, to mislead, to pervert, to corrupt, to debauch, to lead astray, to bring into an error.
fire;
pyre;
funeral pile;
fire, ardour;
Mars;
—ս արկանել, հարկանել, to kindle, to light, to set on fire.
throwing, casting or shooting fire;
gun, musket, fusil, piece, arquebuse, rifle, blunderbuss;
— բաղխիչ, գայլախազեայ, կախաղանաւոր, ասղնաւոր, կրկնահար, հողմահար, յետախցիկ, որսոյ, թռչնորսական —, percussion-gun, flint-gun, pendulum-gun, needle-gun, double-barrelled gun, air-gun, breech-loading, sporting-gun or shooting-gun, fowling or birding-gun, musket or rifle;
բաղխիւն —ի, musket-shot;
շռինդ —ի, report of a gun;
հարուած —ի, gun-shot wound;
— բարկութիւն, շանթք, thunder, thunder-bolt;
լնուլ զ—, to load a gun;
արձակել զ—, to shoot, to let off, to discharge, to fire;
չառնուլ հուր —ի, to miss fire, to flash in the pan;
—ք, hail of fire;
musketry.
invitation;
սիրալիր —, courteous -;
— հարսանեաց, յուղարկաւորութեան, եւ այլն —, to a wedding, to a funeral;
— տալ, to invite, to bid;
մերժել զ—ն, to decline an invitation.
angel;
deputy;
messenger, envoy, ambassador, legate;
courier, express;
indication, sign, token;
—ք, the angels, heavenly spirits;
— հայրապետին հռովմայ, nuncio, the Pope's -;
— մարտի կամ հաշտութեան, herald;
պահապան —, tutelary or guardian-angel;
— տեառն, angelus;
բարի —ք, the good angels;
չար —ք, the evil spirits;
—դ իմ ! my angel ! my darling !
—ս առնել, առաքել, արձակել, յղել, to send a messenger or ambassador.
little angel, cherub;
—ս, my -.
angelic nature;
embassy, message, deputation, delegation;
—ս առաքել, առնել, to send ambassadors, deputies, to depute, to send a commission.
cannon, gun, piece of ordnance;
հաստարան —ի, carriage;
գնդակ —ի, (ռումբ), cannon-ball;
— պղնձի, a bronze cannon;
փոշի —ի, gunpowder;
արձակմունք —ից, cannon shot;
cannonade;
բոմբիւն —ի, report of a cannon;
cf. Հնչիւն;
cf. Թնդիւն;
cf. Հնչեմ;
արձակել —ս, to fire off, to fire or discharge a gun, to cannonade;
անգործ առնել զ— թշնամւոյն, to dismount a gun;
թնդայ, որոտայ —ն, the artillery thunders.
cf. Հրետս արձակեմ.
cf. Հրետս արձակեմ.
in hebrew;
cf. Հրէական;
— ուսանել, խօսել, գիտել, to learn, to speak, to know hebrew, the hebrew language or tongue.
joy, mirth, rejoicing, cheerfulness, gaiety, sportiveness, delight, pleasure;
—նս ումեք կազմել, ի —նս ածել զոք, to rejoice, to delight, to cheer;
ի — նս խնճոյից, in the merriment of a feast.
to rejoice, to divert, to amuse;
— զլսելիս, to delight the ears, to charm, to please.
edict, decree;
գիր —ի, chronicles, annals;
— առնել, հանել, to issue a decree;
—ս առնել, to make or publish edicts.
the young of any animal;
— թռչնոց, young of a bird, nestling, brood;
young sparrow;
— հաւու, chick, small chicken, pullet;
— կենդանեաց, young one, little one of animals, pup, whelp, cub;
cf. Կորիւն;
—ունք, the young or little ones, the progeny;
բբիւն —ուց, the chirping or twittering of nestlings;
—ու or —ի լեզու, cf. Ճնճղկի լեզու;
— մատն, little finger;
—ս հանել(հաւուց), to brood, to sit on eggs;
(անասնոց) to have young, to litter, to bring forth.
left, left side;
ի —, to the left;
ննջեսցես ի — քո, you will sleep on your left side.
sinister, sinistrous, untoward, unfortunate, unlucky, bad, sorrowful, sad, unfavourable, contrary;
ի —ակս, in misfortune, adversity or calamity;
— նախանձ, zeal misunderstood;
feigned, affected emulation.
cf. Ձաղ;
cf. Ձաղկանք;
ի ծաղր եւ ի —նս լինել, cf. Ձաղ լինիմ.
to laugh at, to deride, to ridicule, to mock, to jeer, to make sport of;
to put to shame, to affront, to vilify;
to lead in triumph;
to triumph, to conquer, to be triumphant, to obtain the victory;
պոմպէոս ձաղեաց երիցս, Pompey triumphed thrice.
voice;
sound;
cry, shout;
noise, rumour, clamour;
term, word, speech, tongue, language;
tone, tune;
—ք պորփիւրի, the five universals, (term in logic);
— թռչնաց, warbling of birds;
— ցնծութեան, cry shout of joy;
— աղաղակի, cry, clamour;
cry of pain, moan, lament, groan;
նուագումն —ի, loss of voice;
կերկերումն —ի, hoarseness, raucity;
ի — բարձր, aloud;
զօաւոր, մեծավայելուչ, ախորժ, քաղցր, սասկայոյզ, տկար, դողդոջ, թրթռուն, անախորժ, կերեկրեալ or կերկեր, նուաղեալ —, loud or strong, grave or serious, agreeable, sweet or soft, passionate or pathetic, faint or weak, trembling, thrilling, tremulous or quivering, disagreeable or harsh, hoarse, falling voice;
—թաւ or թամբ, սուր or զիլ, base, deep, soprano, shrill sound or voice;
— բառնալ, արձակել, առնել, արկանել, առնուլ, to cry, to utter, to send forth cries, to cry out, to shout, to clamour;
— ածել, to cause a voice or cry to be heard;
to cry;
— տալ, to cry out, to exclaim, to shout;
to speak, to apostrophize;
to defy, to challenge;
ի — ասել, to say, to pronounce aloud, to tell, to recite;
ի մի — պատասխանել, to answer unanimously, with one accord;
աղաղակել ի — մեծ, to cry with a loud voice;
to shout, to clamour, to yell;
բարձրացուցանել կամ ցացուցանել զ—, to elevate, to raise;
to lower, to abase the voice;
բարձրացուցանել զ— աղաղակի, to raise one's voice;
— բարձեալ գոչել, to cry out, to vociferate;
— զկնի եդեալ կոչել ցոք, to call after one;
— տուեալ խրախուսել, to exhort aloud;
— տալ միմեանց, to provoke mutually, to defy;
to shout on, to exhort, to animate, to inspirit, to cheer up, to inspire with courage, to excite;
— տալ մարտի, to declare war, to declare oneself opposed to;
— տալ ըննդէմ երկնից խիզախել, to lift up the head against high heaven, to be proud, arrogant, boastful;
— նորա գելաւ, his voice failed him;
նուաղեալ է —ն, he has a dying voice.
crying, uttering a cry;
crier, weeper, wailer, lamenter;
— գուսան, կին, mourner, mourning woman.
to raise one's voice, to cry out, to exclaim, to vociferate;
to call, to invite, to convoke;
to pronounce, to utter, to address, to tell, to express;
to name;
ի խրախոյս —, to encourage, to inspirit, to give heart to.
cf. Ձայնահաս.