speaking frankly, freely;
— բարբառով, aloud, openly, publicly.
cf. Համարձակ.
cf. Համարձակահայեաց.
cf. Համարձակեցուցանեմ.
to embolden, to make bold or courageous, to reassure;
to permit, to allow;
to render impertinent.
with an open countenance, frank, free, bold.
to grow bold, to have the boldness to, to take the liberty of, to allow oneself, to have the courage, to be daring, to dare, to venture;
կարի իմն —, to presume, to take liberties.
emboldening.
frankness, hardihood, licence, courage, liberty;
boldness, forwardness;
կարի իմն —, audacity, temerity, venturesomeness;
— առնուլ, to take the liberty to, to permit or allow oneself to;
կարի իմն — տալ, to render impertinent, impudent;
պարտ է համարձակութեամբ ասել, it must be acknowledged;
համարձակութեամբ, cf. Համարձակ.
produced from the same root;
innate, inborn.
reckoner, arithmetician.
arithmetical.
cf. Համարողութիւն.
arithmetic, ciphering.
having the same trade or calling;
fellow-craftsman.
value, esteem, reputation, respectability;
cf. Յարգ.
troops in battle array, army drawn up in order of battle;
general engagement, pitched battle, war;
fighting, belligerent;
warlike;
օր —ի, day of battle;
— տալ, to wage, to make war, to fight.
belligerent.
to fight a pitched battle, to attack each other in front, to meet face to face, to encounter.
quack, mountebank, charlatan;
boaster, braggart, vaunter;
bully, roisterer, blusterer;
bombastic, puffed up, haughty.
to brag, to boast, to swagger, to bluster.
quackery, charlatanry;
bombast, fustian, turgidity, boasting, bragging.
place for walking, covered walk, walk, alley;
school of the Peripatetics;
academy, Institute;
dwelling, abode;
throne;
—ք, walk, gait, step;
— բանասիրական, գիտութեանց Academy of belles-lettres, of sciences;
գաղղիական —, the French Academy.
academic, academical;
— նիստ, academic sitting.
true, unquestionable, real, certain, sure;
veridical, faithful, upright, frank, sincere;
in truth, truly, indeed, really, in realty, verily;
— իցէ ? is it true ?
truth-speaking, truthful, veracious.
to speak or tell the truth, to verify, to confirm.
truthfulness, veracity.
cf. Ճշմարիտ.
judging equitably, just, equitable.
cf. Ճշմարտաբան.
truthless, that has lost the sight of truth;
far from the truth, false.
orthodox, having a true belief, believing, faithful;
of sound mind.
worshipping truth.
adoration, worship of the truth.
relating or narrating the truth;
faithfully and truly reporting or reported, veridical, true, veritable.
cf. Ճշմարտիւ.
truthful, sincere, upright.
truthfully, sincerely, uprightly.
love of truth, veracity, sincerity, equity.
enemy of truth, hating, detesting the truth.
seeing the truth;
having no respect for persons, severe, perspicacious.
cf. Ճշմարտատիպ.
true, real, exact, striking.
cf. Ճշմարտեմ.
verificator.
preaching truth.
probing the truth;
well examined, sure, certain.
cf. Ճշմարտեցուցանեմ.
to aver, to verify, to certify, to justify, to assure, to show, to prove, to confirm.
cf. Շողոմարար.
cf. Շողոմարար.
dog;
adulterer or adulteress;
Canis Major;
cf. Շնիկ;
մատակ —, bitch;
— անպիտան, cur;
— որսորդ, hound, terrier, ranger;
որսական — ոտնակառոյց, setter, pointer, setting-dog;
— մազեղ, գանգրամազ or լուղակ, water-dog;
— մեծականջ, long-eared dog;
— տնպահ, house-dog;
— պահապան, watch-dog;
պահապան — հովուաց, mastiff dog;
ցլամարտ —, bull-dog;
շան լակոտիկ, fisting cur;
— մատնիչ, խեռ, խածանող, կատաղի, a treacherous, snarling, biting, mad dog;
խշտի or խղիկ շան, dog-hole, dog-kennel;
կերակուր շան, dog's-meat, dog-porridge;
ոջիլ շան, dog-louse;
վազք շան, dog-trot;
ցնկնիլ շան, to whelp, to litter, to bring forth;
տալ կամ արկանել շանց, to give or to send to the dogs;
կերակուր լինել շանց, to go to the dogs;
— հաջէ, ոռնայ, կաղկանձէ, ղօղանջէ, կռնչէ or մռմռայ, the dog barks, howls, whines, yelps, growls;
խոնջեալ իբրեւ զ—, dog-weary, tired as a dog;
— հաջան՝ չէ խածան, a barking dog seldom bites.
o ! oh ! ah !
ո՜ ո՜ փախերուք, hollo there! run away! save yourselves! out of the way!
ո՜ մեծի մարդասիրութեանն աստուծոյ, oh the great mercy of God !
ո՜ զարմանալի իրս, what wandrous thing is this !
ո՛ այրն այն յիմարեալ է, look, that man has gone mad;
ո՜ ստութեանդ, ah ! what a surprising falsehood, imposture is yours !
who, which;
ո՞, ո՞ ոք, who ?
ո՞ ի ձէնջ իշխեսցէ առնել զայդ, who among you dare do that ?
ո՞ ոք ի մարդկանէ, who is he that ?
գիտեմ ո՛ է դա, I know who he is;
ո՞ ոք եւ իցէ, whoever he may be;
ո՞յր է մատեանս, whose book is this ?
զո՞ խնդրէք, whom do you seek ?
ո՞յր ես, who are you for ? ո՞ւմ ասացեր, to whom have you spoken ?
ո՞ գիտէ, who knows ?
ո՞յք ոմանք իցեն, who are they who ?
ո՞ւմ ի կապելոց, to which of the prisoners ?
յո՞ւմ անձին, on which person ?
ո՞յք եմք, who are we ?
յո՞ երթաս, where ? where are you going ?.
alas ! oh ! ah ! o !
վայեաց եւ ասէ, ո՜հ տէր, he cried out and said, oh! my Lord !
ո՜հ ինձ տէր, ah ! oh ! alas, oh dear ! woe is me !
ո՜հ անմտութեանն, ո՜հ կուրութեանն, oh what folly ! oh what blindness !
ո՜հ եւ աւաղ աւուրն այնորիկ, oh dreadful day !
ո՜հ հովիւք, woe to the shepherds !
ո՜հ մոլորութիւն, ո՜հ յիմարութիւն, oh what a mistake ! what nonsense !
ո՜հ թէ, would to God !
ո՜հ ո՜հ, ha ! ha !
ո՜հ, ո՜հ օր, woe, woe to the day !.
fantastic, imaginary, visionary, false, apparent, chimerical;
shadow, image, phantom, spectre;
idol, image;
rough-draught, sketch;
—ք, manes, shades, apparitions, ghosts, visions;
—ք մարդկան, statue, likeness;
— պղծութիւն, nocturnal pollution.
to be urged on or driven to;
մղեցաւ մարտն այգուն, the battle was fought or took place in the morning.
skin, hide, pelt;
leather;
remains, relics, coil;
— մարդոյ, derma, skin.
entrance, entry, coming or going in, introduction, access, approach, admission;
gate, street-door, portal;
porch, atrium, vestibule;
income, revenue, rent;
carnal knowledge;
cf. Կանացի;
—ք արեւու, sun-set, setting, going down;
the setting sun, the west;
—ք արեւային, heliacal sun-set;
—ք աստեղ, immersion;
յելից մինչեւ ց-ս արեւու, from sun-rise to sun-set;
— եւ ել or ել եւ —, income and expenses;
— եւ ել նաւաց, arrival and departure of ships;
—ք եւ ելք, entering and leaving;
comers and goers;
— ամսոյ, first day of the month;
ի մտից արեւու, towards or near evening;
ի —ս լինել or դառնալ արեւու, to disappear, to set;
— առնել, to make one's entry, to enter to go in;
— or —ս գտանել, to be admitted, to have access, to be received;
— եւ ել առնել, to come in and go out;
իմանալ զ—եւ զել ուրուք, to know all a person's goings out and comings in, all his designs and actions;
ժամս որոշել ել եւ մտից, to fix the times of audience;
համարձակ — շնորհել առ ինքն, to give free access to him;
ոչ գիտեմ զել եւ զ— իմ, I do not know how to act;
խաղաղութի՞ւն իցէ —դ քո, is peace with you? do you bring peace?.
to meet, to meet one another;
to arrive, to happen, to befall, to occur;
to go to meet, to encounter, to oppose, to withstand, to resist, to come to blows, to grapple with, to kill;
— ումեք մարտիւ, պատերազմաւ, to meet face to face, to attack in front, to war against;
փախուցեալ յանձրեւէ՝ կարկտի պատահէ, to leap out of the frying-pan into the fire.
answer, response, reply;
return, repartee, rejoinder;
account, reason, defence, apology, excuse, justification;
հրաման —նւոյ, oracle;
համարձակ, յանդուգն, խուսափական, նպաստամատոյց, հաւաստի, դրական, ժխտական, լակոնական, աննշան, չոր, անմիտ, կարճ —, haughty or imperious, impertinent, evasive, favourable, certain, positive, negative, laconic, insignificant, dry, foolish, curt or short reply;
— առնել, to answer, to reply, to make answer to;
— տալ, to answer for;
to defend, excuse or justify oneself;
տալ վասն անձին —, to plead one's own cause;
ընդունել զ—, to receive the reply;
ի — նամակիդ, in reply to your letter;
չընդունել զ—, to receive no reply;
սպասել —նւոյ, to await a reply;
չիք —, there is no reply, no answer;
cf. Ընդդէմ.
convenient, proper, fit, suitable, decent;
well-timed, timely, opportune, seasonable, propitious, favourable;
opportunity, occasion, propitious moment;
ի —, ըստ —ի, conveniently, suitably;
it is due;
ի — լինել, to befit, to become;
— համարել, to think proper, to deem it expedient;
— ժամանակ գտանել, to find a favourable opportunity;
— առնուլ, to seize the occasion, to strike the iron while it is hot;
յօգուտ արկանել զ—, to avail oneself of, to profit by the opportunity;
cf. Կորուսանեմ.
war, battle, combat, fight;
temptation;
առտնին or քաղաքական —, intestine or civil war;
պաշտօնարան —ի, War-Office;
պաշտօնեայ or ոստիկան —ի, Minister of War;
պատրաստութիւնք —ի, warlike preparations;
արիւնռուշտ —, bloody battle;
մահացու —, war to the death, deadly fight;
դաշտ —ի, battle-field;
ըստ օրինաց —ի, according to the laws of warfare;
— հրատարակել, to declare war against;
— ահագին ի վերայ ուրուք յարուցանել, to threaten with war;
պատրաստիլ ի, —, to prepare for war;
երթալ ի —, to go to the wars;
առաջին նուագ մտանել ի —, to be in one's first battle;
ձեռն արկանել ի —, to undertake a war;
ի —գրգռել, դրդել, to excite to war;
to engage in war;
— յարդարել ընդդէմ, to combat, to attack;
տալ —, — մղել, to be at war, to make war, to war against, to give battle to, to fight a battle with;
եղեւ — խիստ յոյժ, a bloody battle was fought;
գրգռել, բորբոքել զ—, to excite, to kindle war;
սաստկացաւ —ն, the combat was fierce;
կորուսանել զ—ն, to lose the day, or a battle;
ի ժամանակս —ի, in time of war;
արծաթով պնդի —ն, gold is the sinew of war;
cf. Ընտանի;
cf. Իր;
cf. Խանձեմ;
cf. Մարտ.
honour, token of esteem, homage, glory;
respect, veneration, reverence, regard, consideration;
honours, preferments, dignities, degrees, offices, titles;
testimonial, prize, gift, presentation;
խոստումն պատուոյ, word of honour;
լեգէոն պատուոյ, Legion of honour;
— արքունի, diploma of merit;
ի —, in honour of;
պատուով, honourably;
լի պատուով, loaded with honours;
ի — հասանել, to rise to dignities;
ի պատուի լինել, to be in honour, in consideration;
ի — առնուլ, բազում պատուովք պատուել, to load with honours, to pay great honours to, to raise to the highest honours;
to set one up upon the pinnacle of glory, to raise one up to the skies;
ի մեծի պատուի լինել, to be raised to the highest pitch of fortune;
— անձին համարել, to take to oneself the credit of, to deem it an honour;
— ընծայել, to pay honour;
առնել, դնել, to do honour to, to be an honour or a credit to;
— առնել սեղանոյ, to do honour to a meal;
պատուով պատուէք զիս, you do me a great deal of honour, too much honour;
—ս արժանաւորաց, honour to whom honour is due;
cf. Թեկն;
cf. Հասանեմ;
cf. Միմեանց;
sign of abbreviation.
punishment, chastisement, pain, correction;
scourge, revenge;
threat, threatening tone;
reprimand, reproach, rebuke;
պատիժ —ի, severe punishment;
— մահու, sentence or punishment of death, capital punishment;
տեղի —ի, exile;
ազգի մարդկան, the scourge of human kind;
— կապել ի վերայ, to inflict a punishment;
կրել խիստ —, to be severely punished;
առնել —, to threaten.
chief of the eunuchs;
cf. Մարդպետ.
sitting posture;
position, situation;
seat, residence, abode;
property, possession;
sitting, session, meeting;
— արքունական, seat of Government, capital city;
— բանակի, encampment;
ի — լինել, to sit up, to sit down, to be seated;
ի — ննջել, to sleep in a sitting posture;
— առնուլ, to be tranquillized, allayed, lulled into security;
ի — գումարիլ, to hold a sitting;
ի նստի անդ, during the sitting, forthwith, before separating;
երեք նստիւ նկարել զկենդանագիր, to paint a portrait in three sittings.
to be alike, similar, to resemble, to approach, to be equal with;
to imitate, to follow, to tread in the steps of;
նմանեալ մարդկան, in the human form;
նմանի՛, it suits;
it is very probable;
— եթէ, it seems, it appears.
bit, piece, particle, fragment;
rest, residue;
remains, mortal coil;
consecrated bread, eulogia;
—ք սրբոց, relic;
տուփ —աց, reliquary, shrine;
— պատարագի, host, wafer;
— կնքոյ, wafer;
— գործել or կազմել, to make wafers;
—ք եւ նշմարք հայաստանի, the antiquities of Armenia (Picturesque Armenia).
on, upon;
over, above;
for, in behalf of, on account of;
յայնր —, upon that;
about that;
ի — ամենայնի, above all, before all else;
յորոց — աշտարակն անկաւ, on whom the tower fell;
ի ճշմարտութեան — չեւ է հասեալ, he has not yet heard the truth;
յաւելին ցաւս ի ցաւոց —, they increased my sorrows, they added to my grief;
հարուածս ի — նոցա հասուցանէին, they charged them with the massacres;
առած ի — արաբացւոց, threatening announcement for Arabia;
փակեմ զդուռն ի —ս, I shut the door behind me;
կործանումն նմա ի — կայր, he was on the brink of ruin, on the point of ruining himself cf. Կամ;
cf. Հասանեմ.
posterior, ulterior;
last, extreme, final;
չորք —ք մարդոյ, the four last things, (death, judgment, heaven and hell).
set over, put above, promoted, preferred, superior;
— առնել, համարել, to prefer.
preferable, better, preferred, most esteemed;
— առնել, ընտրել, համարել, to prefer, to like better, cf. Նախամեծարեմ.
ship, vessel, boat;
cf. Նաւակ;
cf. Լաստ;
water-vessel, pitcher, urn, jar, earthen-vessel;
— քարեղէն, basin or vase of stone;
cf. Քարենաւ;
— պատերազմիկ, three benched galley, trireme;
— մեծ, line of battle-ship, man of war;
— հրձիգ, fire-ship;
— հինից, privateer, corsair;
— զօրագլխական, admiral's ship, flagship;
— զրահեալ, armoured ship, armour-plated ship;
— վաճառական, merchant-man, merchant-ship, trading-vessel;
— շոգեմուղ, steam-ship, steamer;
— առագաստաւոր, sailing-boat;
— թեւճակաւոր, row-boat;
գումարտակ —ուց, fleet;
վարձ —ու, freight;
վարձել զ—, to freight or charter a vessel;
կպրով օծանել or կպրաձիւթել զ—, to tar, to careen, to caulk a ship;
կպրաձիւթող —ուց, caulker;
մտանել or ելանել, երթալ ի —, to embark, to go on shipboard, to go on board a ship, to take a shipping;
ելանել ի —է, to land, to go a-shore, to disembark;
դնել ի —, to embark, to ship, to export;
հանել ի —է, to disembark, to put a-shore, to unload goods.
cf. Նաւամարտութիւն.
cf. Նաւամարտութիւն.
putrefaction, rottenness, putrescence, corruption;
infection, bad smell, stench, stink, fetidness;
brome;
corrupt, spoiled, putrid, stinking;
չարաթոյն —, foul smell;
— անկաւ ի մարմինն, it has begun to putrefy.
showing, indication, mark, index, sign, testimony;
demonstration, evident proof;
show, appearance, parade, ostentation;
spectacle, laughing-stock, butt;
հաստատուն —, plain proof;
— բարեկամութեան, show of friendship;
— մեծարանաց, demonstration of respect;
ի —, ի —ս, ի —ս ինչ, only for show, for pretence, for ostentation;
—ս առնել, to shew, to show off, to make parade or display of, to display;
առնել ինչ ի —ս մարդկան, to do any thing so as to be seen of men, ostentatiously, for mere shew, to obtain applause fraudulently;
լինել ի —ս, to be exposed to mockery or contempt, to be the laughing-stock, the butt of;
զոմանս — առնել ի խրատ այլոց, to hold up to opprobrium for example to others.
cold;
cold, senseless, silly, stupid, insipid;
vain, frivolous, trifling;
cold, chill;
— մարդ, cold, frigid, unconcerned, indifferent person;
— ցաւ, piercing cold;
— պատճառք, poverty of argument;
— մահահամբոյր, chill of death;
— սաստիկ, a violent or biting cold;
սոսկալի, խիստ, անտանելի, թափանցող —, horrible, bitter, insupportable, piercing cold;
— է, it is cold;
սարսռացեալ դողալ ի ցրտոյ, to tremble all over with cold, to be benumbed with cold;
պատսպարիլ ի ցրտոյ, to provide against the cold;
վարժիլ ցրտոյ, to be inured to cold;
— առնուլ, to take cold, to catch cold;
դի — յերկիր ընկենուլ, to kill on the spot, to strike, a cold corpse, to the ground;
cf. Ընդարմանամ.
gloriously, with glory, pompously, splendidly;
ճշմարիտ, անարատ or անստգիւտ, անեղծ, անկապուտ, շքեղ, յաւերժական —, true, spotless, solid, real, great, imperishable glory;
սուտ, փախստական, սնոտի, կորստական —, false, fleeting, vain, perishable glory;
սիրել զփառս, to love glory;
փառս ստանալ, to acquire fame or glory;
փառաց ի փառս բարձրանալ, to be raised or exalted to the highest pitch of glory;
ընթանալ ի փառս, to be in a fair way the glory;
անկապուտ փառս անձին համարել, to put one's chief glory in;
ուղիղ փառս ունել, to be of an orthodox belief or profession, to have a catholic sense;
տալ փառս աստուծոյ, to glorify God, to give or render glory to God, to thank God;
վասն փառաց մեռանել, to die for glory;
անկանել փառօք, to fall gloriously;
յաւերժացուցանել զփառս իւր, to make one's glory eternal;
կնիք տալ փառաց, to put the seal to one's fame;
տենչալ փառաց, զակատիլ զհետ փառաց, to aim at glory, to pursue glory;
աղարտել զփառս իւր, to tarnish one's glory, to stain one's reputation;
աղօտացուցանել, նսեմացուցանել զփառս իւր, obscure, darken or efface one's glory;
անկանել ի փառաց, to abase, degrade or dishonour oneself;
առանց փառաց, inglorious;
փառաւորեալ փառօք, covered with glory, with laurels, renowned, famous;
շքեղապանծ փառօք, with extraordinary splendour;
փառս քեզ համարեսջիր, make it your aim and glory to;
տեսէք, մի գուցէ քակտեսջիք ի փառացդ, take care not to lose your renown;
անմահական փառս յաւելցէ քեզ այս, this will bring you immortal glory;
նսեմացեալ անհետանայր գոգցես եւ — նորա զոյգ ընդ բաղդին, his glory seemed to be eclipsed with his fortune;
ի փառս աստուծոյ, to the glory of God;
— հօր, the Gloria Patri;
— տեառն, — աստուծոյ, glory to God ! God be praised! thank God !
— քեզ, տէր, glory to Thee, o God;
— ի բարձունս աստուծոյ, glory to God in the highest;
որում միայնոյ վայելեն —, to Whom alone glory belongs.
hot weather, great or ardent heat, burning atmosphere, solar heat, sunburning;
hot;
—ոյ, during the heat;
— ամարայնոյ, summer heat;
հարկանիլ ի —ոյ, to be corrupt, to rot, to putrefy.
feast, solemnity, festival, celebration;
— նշանաւոր, հանդիսաւոր or մեծահանդես, extraordinary, solemn feast;
օր —ի, feast-day, holiday;
ամենաժողով —, fair day, market day;
— անուան, saint's day;
— ամենայն սրբոց, All-Saints' day, All Hallows day;
— մարմնոյ եւ արեան տեառն, Corpus Christi day;
— անմեղ մանկանց, Childermas-day;
սրբել, խմբել, կատարել, տօնել զ—, to keep, to observe, to celebrate a feast;
շնորհաւորել ուրուք զ— իւր, to wish a person many happy returns of the day;
cf. Տարեկան.
to surround with hedges, to hedge or wall in, to enclose, to encircle;
— զհամարս տանց, to divide into chapter and verse.
cf. Տարր;
letter, character;
letter, episite;
book;
աստուածեղէն —ք, the Holy Scriptures;
մարգարէական —ք, the prophecies;
—ք կանոնականք, canons, constitutions, statutes, written laws.
to be compounded of elements, to be reduced to elements, to be produced, formed, to exist, to be;
to incorporate, to adhere, to be united, attached;
to be inculcated, impressed or imprinted;
բանիւ տարրացեալ մարմինք, created beings furnished with reasoning faculties;
սողոմոն տարրանայր ի խորս էակաց, Solomon penetrated the secrets of nature;
յերկիւղի նորա տարրասցուք, let us keep his fear in our hearts;
տարրացեալ են ի սիրտ իմ, they have penetrated to my inmost soul;
տարրացաւ խաւարն ի վերայ երկրի, darkness covered the face of the earth;
տարրացեալ առ աստուած սիրով, bound to God by love.
to cause to rain heavily, to open the windows of heaven;
to shower down, to rain abundantly;
to shower, to rain hard, to pour;
նետս — ի վերայ ուրուք, to send a shower of arrows;
տեղաց ի նոսա մանանայ, manna rained down upon them;
տեղայր մարգարիտ ի հարսնութեան սաթինկան, pearls were showered round at the nuptials of Sathinig;
նետք տեղային, arrows fell in showers;
զեւս, տեղա ի մեզ փորձութիւն, o great Jupiter, load us with evils!
կայծակունք տեղացին, thunderbolts fell.
species;
sort, kind, race;
fashion, manner, way;
form, figure, appearance, look;
sight, countenance, aspect, air;
image, idea;
dress, costume;
form, species;
visible;
հաղորդել կրկին —աւ, to receive the Communion in both kinds;
սեռ՝ կենդանի, — մարդ, եւ տարբերութիւն՝ բանական, genus animal, species man, whose distinctive characteristic is the faculty of reason.
to exchange, to make an exchange, to barter;
to substitute for, to fill the place of;
to succeed;
to permute, to alternate;
to compensate, to counterbalance;
— զտեղի, to take the place of, to substitute for;
— զանձն ի վերայ ճշմարտութեան, to give oneself for the truth;
— զոք ի վերայ ապահովութեան հասարակաց, to sacrifice a person for the public safety;
— զկեանս իւր ի վերայ ուրուք, to hazard one's life in defence of a person;
զմահ ընդ կենաց — քան, t o die rather than yield.
lean, meagre, scraggy, skinny, gaunt, spare, slender, thin, lank, sorry, dry;
— մարմնով, leanfleshed.
fault, defect;
want, privation, deprivation;
defective, wanting, failing in, deprived of;
ոչ — ի ճշմարտութենէ, likely, probable;
— ելանել, գտանիլ, to want, to fail, to miss, to be deprived of;
to be rendered useless, inefficacious, to be deluded, annulled.
anxiety, anguish, restlessness, embarrassment, perplexity, agitation, alarm, trouble;
crisis;
haste, precipitation;
—աւ, in haste, hastily, with all possible speed, in a hurry, hurriedly, precipitately;
anxiously, with anxiety;
— մտաց, grief, anxiety, mental torture, constraint, heaviness of heart, oppression;
— մահու, pangs or agony of death, death-struggle;
արկանել, մատնել ի —ս անհնարինս, to embarrass extremely, to place in a strait, in a scrape, embarrassment or perplexity;
արկանել զանձն ի —, to embarrass oneself;
կալ ի —ի, to be in trouble, anxiety or embarrassment;
հասանել ի յետին —, to be reduced to extremities;
եղիցի — հեթանոսաց, the nations shall be plunged in consternation;
եկն յանկարծակի դողումն եւ —, a sudden fear fell on them;
ամենայն — հասցէ ի վերայ նորա, every kind of grief shall fall upon him;
ըմբռնեալ յանլոյծ — հասանէր, he found himself embarrassed by that insuperable necessity;
— էր նմա յամենայն կողմանց, he was hemmed in by necessities;
— մեծ էր նմա, he had extreme difficulty, he turned on all sides;
հարից զամենայն երիվարս —աւ եւ զհեծեալս նորա յիմարութեամբ, I will turn the horses into stone and their riders will I stultify;
յետին — կալաւ զնա, he was brought to the last extremity;
փոյթ եւ — եղեւ ի ջուրս, the waters rivalled each other.
to be disgusted, wearied, sick or tired of, to loathe, to nauseate;
տաղտակացեալ եմ ի մարդկանէ, I am weary of men.
to last, to persevere, to continue;
to endure, to support, to bear;
— ի մարմնի, to live, to subsist;
ժուժկալեալ տեւէր չարչարանաց, he patiently suffered the tortures.
mistress, Mrs, dame, lady;
princess, queen, empress;
վիկտորիա տիկնանց —, Queen Victoria;
— մանկամարդ, young lady, miss, damsel;
— երկնից, queen of heaven, moon;
— վանաց, superioress, abbess.
cf. Տնտեսեմ;
to dispose;
to dispense with, to exempt from;
— բարւօք զկեանս, to lead a more regular life;
cf. Մարդանամ.
renewing, renovation, restoration, reparation, mending;
reform, reformation;
new birth, regeneration;
growing young again;
cf. Տոմար.
little, small;
few;
inconsiderable, trifling;
minor;
— ինչ, — մի, somewhat, a little;
փոքու իմն, in few;
almost;
յետ փոքու, զկնի փոքու ինչ, յետ — ինչ, shortly after, in a short time, shortly;
ի փոքուստ, from small matters;
ի փոքուն, in small things;
ի փոքուստ or փոքրուստ, in infancy, yet young;
— —, առ — —, ըստ փոքու փոքու, առ ի — —, by little and little, little by little, by degrees, insensibly;
— մի յառաջ, shortly before;
— մի եւս՝ եւ, — միւս եւս, — ինչ՝ եւ, little was wanting, there was little wanting to, almost, nearly;
— միւս եւս եւ անկանէի, I was very near falling in;
— մի եւս սասանեալ էին ոտք իմ, my feet were near sliding;
— ինչ համարել, վարկանիլ, — իմն թուիլ յաչս, to hold as trifles, to consider as insignificant;
ի փոքունս յարեալ հայիլ, to stand upon trifles, to lay much stress upon things of no importance.
town, city;
cf. Թագաւորեալ;
ի —ս, ընդ —աց —աց, —ի —ի, in every city or town, every where;
—է ի-, from one town to another;
մարտաքս քան զ—ն, out of town;
բնակիչք —ի, towns-people, towns-folk;
վիճակ, սահման —ի, township.
for, because, since, considering that, whereas, inasmuch as, though;
քանի —նոյ or նւոյ նիք նեաց, how! how much!
what? how much? how many?
quantity;
— անգամ՞, how many times?
— առաւել, —եւս, how much more! with still more reason;
— ամաց է՞, how old is he?
— ժամանակք են, how long is it?
— մարտ պատե րազմի մղեցաք ! how often have we fought !
ն — աւուրս, in how many days?
ո —, ի —սն ամսոյն, on what day of the mouth ?
— ինչ պարտիս՞, how much do you owe?
— գնոյ or քանո՞յ վաճա ռեցեր, how much did you sell it for ? at what price did you sell it ?
քանո՞յ գնեցեր, how much did you give for it ? at what price did you buy it ?
— մի, some;
աւուրս — մի, some days;
քանի՛ քանի, how ! how much ! how often ! how many times !
քանի գեղեց կացար եւ քանի քաղցրացար, how fair and how pleasant art thou !
—գեղեցիկ, է առաքինութիւն ! how lovely is virtue !
ոʼհ, — վեհ է հայրենասիրութիւն ! how sublime is patriotism!.