pulse, legume;
grain, corn;
progeny, descendants.
anise-seed.
unequal, uneven, rugged, winding;
—ք, spot, stain;
inequality, unevenness, roughness, ruggedness, asperity.
brought up in obscurity.
furnished with divine light;
illustrious, brilliant
cf. Ծիրանածին.
childbirth, confinement, delivery, lying-in;
birth, nativity, filiation;
origin, rise, source;
generation, race, offspring;
infant or child;
fruit, production;
effect;
horoscope, nativity;
—ք, posterity, children, descendants;
խթումն ծննդեան, Christmas-eve;
— Քրիստոսի, Christmas, nativity of our Lord;
—ք or գիրք ծննդոց, Genesis;
վերստին —, regeneration, renewing;
միւսանգամ —, resurrection;
— մտաց, conception, conceit;
— լուսնի, new moon;
— փոխոյ, interest;
usury;
— կենդանեաց, brood, litter, covey;
մերձ ի —, near lying-in;
about to bring forth young;
կալ ի ծննդոց, to cease from bearing, to become sterile;
օր ծննրոց, anniversary of birth-day;
երկիր ծննդեան իմոյ, my native country or soil, birth-place, home.
well instructed, well brought up, well educated.
royal regiment or guard.
very numerous, of many forces.
cf. Բազմածին.
assemblage, band;
troops, brigade, battalion, regiment, legion, cohort, phalanx;
globe;
sphere;
ball, bowl;
pincushion;
pommel;
sounding line, plummet;
— փոքրիկ, bullet;
globule;
— անսւոյ, nave of a wheel;
— կշռոց, weight;
— կապարեայ, lead;
չափել զծով գնտով, to sound;
— գունդ, cf. Գունդագունդ.
in several regiments;
in a crowd, like a crowd;
large, much.
tennis.
constable.
foster-brother;
a. of a foster-brother.
cherished by God;
brought up in the fear of God.
cf. Անտառաբոյծ.
geographical globe.
produced by rain.
to destroy the name, the race.
disobedience;
contumacy.
cf. Անսին.
abyss, gulf;
precipice;
the infernal regions, hell, tartar.
cf. Անդրանիկ.
the noble corps, corps of nobles.
formed, composed of nobles.
cf. Անծննդական.
savage.
carbuncle, boil;
pimple, blister, bubo, malignant tumour;
— ելանել, հանել յանթս, to form a gathering under the arm-pits;
— քանդակաց, alto-relievo.
seed;
dried fruit fortable.
cf. Երկրածին.
maintained on earth, terrestrial.
to be nourished with a mothers milk, to suck milk from the breast.
assembly of demons.
cf. Դիւրածին.
delicate, brought up delicately.
cf. Թինդ.
cf. Թինդ;
cf. Թնդիւն;
սիրտ ի թնդոջ իվեր վազէ եւ զկուրծս բախէ my heart throbbed.
cf. Համագումար;
flocked together, gathered in crowds or in a mob;
in a united company, with all the company, in crowds;
— թռչիլ, to fly in flocks or swarms.
of a common origin.
cf. Համասուն.
bald, hairless.
wheel.
half-sphere, hemisphere.
Adriatic sea, or gulf of Venice.
composed of Armenians;
Armenian troops.
born of an Armenian.
cavalry.
cf. Հետեւակախումբ.
nourished or brought up spiritually.
corporeal birth, according to the flesh.
assembled, composed of angels.
to bruise, to crack, to break, to crush, to dash to pieces;
— զթշնամին, to crush, to bear down, to defeat, to rout, to put the enemy to flight;
— զգունդս, to disband the troops;
— զդուռն, to force open the door;
— զգլուխ, to break the head;
— զմարմինն, զանձն, to mortify one's flesh, to do penance.
boar, sow;
pig, hog, swine;
—ք, spoke of a wheel;
scrofula, king's evil;
— մատակ, sow;
— մալեալ, hog;
— ծովային, sea-hog;
ցնկնիլ —ի, to farrow, to pig;
ծնունդք —ի, litter of pigs;
— խանչէ՝ բոհբոհէ՝ կնչէ՝ գրդայ՝ կռնչէ, the hog grunts.
light;
brightness, splendour;
fire;
illumination;
day;
sun;
sky;
eye;
լոյս, լոյս անեղ, Eternal light;
լոյս հաւատոյ, լոյս մտաց, the light of faith;
light of intellect;
լոյս քաղցր, a gentle light;
լոյս զոդիակոսի, northern lights, (aurora borealis);
լոյս ելեկտրական, electric light;
լոյս կազի, gas light;
ի լոյս, by the light of, in broad daylight, openly, visibly;
եղիցի՛ լոյս, եւ եղեւ լոյս, let there be light! and there was light;
լոյս սո՛ւրբ, ողջո՛յն ընդ քեզ, անդրանիկ դու երկնից ծնունդ, եւ կամ՝ մշտնջենին յաւատակից դու ճառագայթ, hail, holy Light! offspring of heaven firstborn, or of the Eternal coeterhal beam;
չիք լոյս անվթար կամ բաժակ անմրուր, no joy without alloy;
ծագել լուսոյ, to dawn;
մինչ լոյսն զգիշերն մերկանայր, it was scarcely break of day, at day break, at early down;
ի լոյս գալ, ի կենաց հասանել, to come out, to appear;
to come into the world, to be born;
to give birth or life to;
կորուսանել զլոյս աչաց, to lose one's sight;
լոյս տալ աչաց, to open the eyes, to cause to perceive, to warn;
ամփոփել լուսոյ ուրուք, no longer to behold the light of day, to die;
ի լոյս ածել, հանել ի լոյս, to bring to light, to discover, to publish, to illustrate;
ի լոյս ընծայել զմատեան, bring out, to publish a work;
լոյս առնուլ, to see the day;
to grow light;
to be enlightened, illuminated;
ի լոյս դառնալ, to issue from an eclipse;
լոյս տալ, to instruct, to enlighten;
լոյս աչաց իմոց, լոյսդ իմ անձկութեան, light of my eyes, my life, my heart, my love, my darling, my dearest one, my sweet one;
աչք իմ մի՛ տեսցէն զլոյս, may I be struck blind! damn my eyes!
consolation, relief, balm, balsam.
parents, father, mother;
cause;
—ք մեր, the authors of our being, our parents;
ըստ —ին եւ ծնունդն, like produces like;
— ծանունց չարեաց, source of the greatest evils.
sea;
lake;
the molten sea in the Temple;
—ն լայնասփիւռ, the main sea, the deep, the high or open sea;
անդունդք ծովու, the depths of ocean, the mighty deep;
ի խորս ծովու, far out at sea;
կապուտակն ծովուց, sea-green;
ջուր —ու, sea-water;
հէն ծովու, sea-rover, pirate;
ընտել ծովու, accustomed to the sea;
ընդ ծով եւ ընդ զամաք, by sea & land;
գնալ ընդ —, to go to sea, to put to sea, to sail;
անցանել ընդ —, to go over or across, to cross the sea;
զեփիւռ ծովու, sea-breeze;
հողմախաղաղ —, հարթածաւալ —, calm sea, as smooth as glass;
կապուտակային՝ անշարժ՝ խաղաղաւէտ՝ ընդարձակ՝ անհուն —, blue, still, quiet, vast, immense ocean;
մոլեգնութիւն ծովու, the raging or fury of the sea, the roughness of the waters;
ալեկոծ՝ յուզեալ է —ն, the sea is turbulent, swelling, rolling;
ալեկոծի, փրփրէ ծովն, the sea runs high, foams, froths;
մրրկալից՝ մոլեգին՝ զայրագին՝ փրփրադէզ՝ ահեղագոչ՝ անսանձ՝ սպառնալից՝ անգութ —, stormy or tempestuous, dreadful or furious, angry or raging, foaming, thundering or roaring, unruly or ungovernable, threatening, pitiless ocean;
— աչեր, blue of sea-green eyes.
— հեշտութեանց՝ ցաւոց, a sea of delights, of griefs or sorrows.
to form, to mode, to fashion;
to construct, to erect, to build;
to furnish, to provide, to supply;
to fit up, to arrange, to set in order;
to adjust, to put in repair;
to adorn, to embellish;
to get ready, to prepaire;
to equip;
to arm;
գունդս —, to enrol soldiers;
— զկառս, to harness the horses;
պարս ուրախութեան —, to give a ball;
— գորս, to bind books.
puppy, pup, whelp;
cf. Սկունդ.
cf. Դայեկասնունդ.
cf. Դայեկասնունդ.
cf. Ազատագունդ.
cf. Ազատագունդ.
cf. Դիասնունդ լինիմ.
cf. Կունդ.
to cut, to cut off, to break;
to carve, to cut;
to divide, to separate;
to retrench, to diminish, to curtail;
to castrate;
to resolve, to decide, to determine;
to cross, to traverse, to pass;
to stop, to interrupt;
— գծից զմիմեանս, to cross one another;
— զծով, to plough, cross or traverse the sea;
— զծով եւ զցամաք, to run over, to over-run or scour both sea and land;
— ճանապարհ, to open, to pave away or road;
to progress towards, to bend one's steps to, to traverse, to travel;
— անցանել, to cross, to traverse, to pass, to travel over or through, to go over;
— ի ստենէ, to wean;
— զծառս, to fell, to cut down;
to clear;
դատ —, to sentence, to judge, to decide;
ական —, to mine, to dig, to hollow;
— զգլուխ, to cut off the head, to behead, to decapitate;
— զանդամս, to cut off limbs, to amputate;
— յարքունիս, to confiscate, to forfeit;
— ի կենաց, to slay, to deprive of life, to kill;
— զանձն ի փափկութիւն, to give oneself up to effeminacy;
ի վատութիւն —, to make a coward of;
— զծարաւ, to quench, to slake the thirst;
— զանձն յիմեքէ, to abstain, to keep from, to refrain, to forbear, to deprive or debar oneself of, to do without, to dispense with;
ակօս —, to plough, to furrow;
— գունդ մի, to detach, to form a detachment;
— լուսոյ զգիշեր, to drive away darkness;
— զբոց հրոյ, to spark, to sparkle, to emit sparks;
— զբանակն, to fray a way, to pass through, to cross;
— զգրիչ, to make a penpop;
գետն զդաշտն —նէ, the river traverses the plain.
to be cut, separated, divided;
to be exhausted, to decline, to fail, to desist;
to abstain, to refrain;
to shine, to glitter, to sparkle;
to yield, to give way, to fall into;
— գունոյ, to turn pale;
to be discoloured, tarnished, to lose colour, to fade, to grow pale;
— ի յուսոյ, to lose hope, to cease to hope, to despair;
յանգործութիւն —, to foment, to cherish idleness;
յանմտութիւն —, to be without even the shadow of common sense;
ի զեղխութիանս —, to plunge into debauchery;
ի չարութիւն —, to abandon oneself to wickedness;
— բոցոյ, to flame, to cast a glare, to shine;
զհետ —, to apply oneself to;
ի վաճառս —, to deal, to traffic;
ի գինեվաճառս —, to keep a wine-shop, a tavern;
իբրեւ զկարկուտ հատեալ յամպոց, like hail fallen from the clouds;
ամենայն ուրեք ոսկւոյ եւ ականց նշոյլք —նէին, all was brilliant with gold and precious stones;
փայլատակունք —նէին, thunderbolts fell;
գունդ մի հատեալ, a detachment of troops;
հատեալ ի յուսոյ, desperate;
բան հակիրճ հատեալ, brief, succinct discourse.
powerful, potent;
strong, vigorous;
monied, rich, opulent, fortunate;
much, abundant;
numerous;
long since, remote, old;
— մի, enough, sufficient, much;
— մի ժամ, ժամանակ, log, a long while or time, a great while;
ի — դարուց, many centuries since;
— մի յառաջ, long time before;
յետ — ժամանակաց, long time after;
— միտք, ingenious;
գունդ —, a strong force;
— ձգմամբ, for a long time;
— ինչ ամաց ի վերայ անցելոց, after many years.
cf. Հայածնունդ.
cf. Հեծելագունդ.
fighting on foot;
—ք or — գունդ, infantry.
cf. Մարմնածնունդ.
companion in arms, fellow-soldier, comrade;
adversary, antagonist, opponent;
confederate, leagued, allied;
— գունդք, auxiliary forces;
— լինել, to fight in company.
cf. Հրեշտակագունդ.
egg;
— լողակաց, eggs, spawn, roe;
—ի միջուկ, դեղնուց —ոյ, yolk of an egg;
սպիտակուց —ոյ, white of an egg;
— բոյնկալ, nest egg;
— վաղահաս, rath -;
— հնացեալ, stale -;
— անծնունդ, փուտ, addled, rotten -;
խեճեպ —ոյ, egg-shell;
միզն —ոյ, the membrane of an -;
թերխորով —, boiled eggs;
պինդ —, hard -;
— ի տապակի, poached eggs;
fried-s;
— ածել, արկանել, ծրդել, to lay eggs;
ի —ս նստել, տածել զ—ս, to hatch, to sit on, to brood on.
cf. Համագունդ.
foregoing;
progressive;
— գունդ, advanced guard, vanguard.
bee;
ձագ —աց, drone maggot;
գունդ, պարք —աց, swarm of bees;
գործասէր, ճարտար —, diligent, industrious bee;
— բզզէ, the bee buzzes.
cf. Ջրածնունդ;
hydrogen.
black flock;
cf. Սեւագունդ.
peer, noble, gentleman, patrician, esquire;
Sebooh (name of mount in Armenia);
— զատք, the highest nobility;
— գունդն ազատաց, knighthood, chivalry, squirehood.
kind, race, species;
sex;
cream;
— գինեմրրոյ, cream of tartar;
gender;
գեղեցիկ —, the fair sex, womankind;
գալ ի ծնունդեւ ի —, to increase and multiply.
general of the army;
— գունդ, picked cavalry.
of little strength, few in number, inconsiderable, accompanied by but few people;
thinly attended;
— գունդ, a handful of soldiers.
large, great, voluminous;
thick, dense;
strong, lusty;
harsh, close;
— գունդ, բանակ, numerous, powerful army;
— ծանրութիւն, great weight.
salute, salutation, greeting, compliments, kind regards;
health, state of salubrity;
all, entire, whole;
entirely, wholly, completely;
— հրաժարական, leave-taking, adieu, farewell;
— տալ, to salute;
to compliment;
հարցանել զողջունէ, տեսանել զ— ուրուք, to salute affectionately, with kind expressions;
հարցանել զողջունէ ուրուք, to ask news of;
տալ — հրաժարական, to take leave;
to say good bye, farewell;
—, — քեզ, — ընդ քեզ, good morning ! good day !
— իցէ քեզ, how do you do ? how are you ?
— է, very well;
— է քեզ, is all well with you ?
— է, do you bring good news ?
— է, health, peace, prosperity;
— քեզ տունդ իմ սիրելի, — քեզ երկիր ծննդեան, fare well sweet home ! adieu my native land ! adieu !.
cf. Տատասկածնունդ.
cf. Տատասկածնունդ.
womanish;
womanly;
— ապարանք, gynecaeum, women's apartment, cf. Խորոպճին;
— գունդ, party, group or bevy of ladies.
cf. Պարկեշտասնունդ.
to grate, to bar, to trellis, to lattice;
— զբեռինս, to cord a bale, to bind up as with netting;
— զգունդս, to levy, to assemble, to muster soldiers.