just, upright, faithful, honest, loyal, well disposed, worthy, equitable, reasonable, legitimate;
justly, equitably, truly.
δίκαιος justus, aequus (ի բառէս արդ. արդակ. հարթ. եւ այլն. իբր արարօղ կամ արարեալ հարթ եւ յարդարուն օրինակաւ) Զանձանց ասի որպէս իրաւարար. ուղղադատ. ուղղագործ. բարի. բարեպաշտ. անմեղ. անպարտ. աննենդ. անկեղծ. հաւատարիմ. անաչառ. զոր օրինակ,
Արդար դատաւոր։ Արդար է տէր։ Գիտեմ զի արդար երեւելոց եմ։ Զարդարն մի՛ սպանանիցես։ Զարդարն ըստ ամպարշտին։ Ի մէջ արդարոյն եւ անօրինին։ Զարիւն արդար. եւ այլն։
Արդար այն ասի, որ զզուգաւորութիւն համեմատ էակացն պահէ. (Սահմ. ՟Ժ։)
Զի հարթ պահեցեալ՝ արդար կոչեսցուք հաւատարիմ հաւասարութեամբ։ Արդար դաւանեցայ ամենայն իրօք ամբարիշտս։ Ո՛վ կեղծաւորդ յարդարոց. (Նար.։)
Արդար ըստ արտաքնոցն այն է, որ ոչ անիրաւէ, եւ ոչ զրկէ զուրուք։ Ի գիրս սուբս այն կոչի արդար, որ զբոլոր մասունս առաքինութեան յինքն բերէ. (Շ. մտթ.։)
Եթէ առ Աստուածն իւր սուտ գտաւ, առ ո՞ ոք ի մահկանացուաց աստի դա արդար գտցի. (Եղիշ. ՟Է։)
Կոչին սադուըեցիք, այսինքն արդար, եթէ՝ ոչ, ասեն, վարձուք մեք պաշտեմք զԱստուած, զի ոչ հային (ի) յարութիւն մեռելոց. (Եփր. համաբ.։)
Եւ զիրաց եւ զբանից ասի որպէս իրաւացի. պարտուպտաշաճ. օրնաւոր. ուղիղ. ճշմարիտ, զոյգ եւ կշիռ. անարատ.
Զոյգք արդարք, եւ կշիռք արդարք, եւ չափք արդարք, եւ կապիճ արդար լինիցի ձեր. (Ղեւտ.։ ՟Ժ՟Թ 36։)
Արդար Դատաւորութիւն. (Հռ. ՟Բ. ռ։)
Դատաստան արդար. (Շար.։)
Արդար ամուսնակից. (Ոսկ. յհ. ՟Բ 17։)
Ամենայն փոփոխմունք ժամանակակից աստիճանաց արդար գնաւցիք արեգական են. (Շիր.։)
Արդար ուսումն, կամ քարոզութիւն, հաւատ, ձեռնադրութիւն, բան, լուր, զսողութիւն, աչք, միտք, գործք, վաստակ, վաճառականութիւն. (Փարպ.։)
Արդար պատասխանի. (Պիտ.։)
Արդար պտղովք. (Յճխ. ՟Է։)
Գովեցաւ արդարդ քո կուսութիւն. (Նար. կուս.։)
Ի բա՛ց բարձէք զխաբէութեան զվաճառդ զայդ, զոր չունիմք առ արդարս. այսինքն չհամարիմք ուղիղ. (Փարպ.։)
ԱՐԴԱՐՆ. գ. որպէս Արդարութիւն.
Սուրբն եւ արդարն՝ առաքինութիւնք բարուց են։ Մակագրեաց, յաղագս արդարոյն՝ կամ քաղաքավարութեան։ Ճարտասանութիւն պիտանանայ արդարոյ, քաղաքականութեան։ Իմաստասէրն որպէս գիտէ զբնութիւն արդարոյն, ընտրէ զզրկիլն առաւել քան եթէ զզրկելն. (Սահմ. ՟Ժ. ՟Ժ՟Ա։)
Արդարութեամբ. Ճշմարտութեամբ. հաւատարմութեամբ.
Զամենայն արդար խօսեսցիս։ Եթէ արդար ասացեր. (Յհ. ՟Դ 18։)
Զայս արդար ասէր, բայց զայլսն եւս ոչ արդար. (Ոսկ. ես.։)