just, equitable, right, reasonable;
lawful, legal;
honest, worthy, righteous;
justly, equitably, reasonably;
— է, it is right, just.
δίκαιος, -ον justus, -um;
aequus, -um Արդարացի. ուղիղ. Զանձանց ասի որպէս Արդար, արդարադատ.
Եւ դուք եղիջիք ինձ իրաւացիք, ասէ տէր. (Ես. ՟Ժ՟Դ. 17։)
Այս ոչ իրաւացի դատաւորի է, եթէ աբել եւ կայէն ի միում հանգստգեան վայելիցեն. (Սարգ. ՟ա. պետ. ՟Ը։)
Վկայութիւնք յիրաւացեաց ատենի ըստ պահանջելոյ աստուծոյ. (Յհ. կթ.։)
Այսպիսի կարծիք չեն իրաւացեաց. (Սեբեր.։)
Եւ որպէս Օրինաւոր. հարազատ.
Իւր առանձին ունել ամուսին ... խորշեաց յօտարէն եւ յանիրաւէն, եւ քո իրաւացաւն շատացիր ... Ի քո իրաւացոյն խորշել տայ, եւ յանիրաւն փարել. (Լմբ. առակ.։)
Յիրաւացի եւ արդար ընչից իւրեանց կերակրին. (Շ. ընդհ. որ հայի եւ ի յաջորդ նշ։)
ԻՐԱՒԱՑԻ. առաւել ասի զիրաց եւ զբանից, որպէս Իրաւական, դիպօղ եւ վայելչական. որ ինչ է ըստ իրաւանց.
Իրաւացի դատատան. (Յճխ. ՟Ժ՟Է։ Պիտ.։)
Իրաւացի մահ, կամ պատուհաս. (Խոր. ՟Գ. 58։ Յհ. կթ.։)
Ամենայն խորհրդով յառաջացեալ իրաւացեաւ. (Բրս. պհ.։)
Կտարելականօք գլխովք, օգտակարաւն, կարողաւն, իրաւացեաւն։ Ըստ կորովակի իրաւացւոյն մասին. (Պիտ.։)
Որպէս իրաւացւոյ ընդդիմադրութեանն. (Մաքս. ի դիոն.։)
իրաւացի դիմաբանութիւն. (Մագ. ՟Ծ։)
Զուսմունս՝ անձանց կերակուր իմն ասելով գոլ՝ յիրաւացւոյն ոչ ոք վրիպեսցէ. (Նիւս. երգ.։)
Պարծէի զբարւոքն եւ զիրաւացին. (Նար. ՟Ծ՟Թ։)
դիմազ. ԻՐԱՒԱՑԻ Է. դիմազ. δικαιώτερον ἑστι justum ac aequum est. Իղաւունք են արժան է եւ իրաւ.
ինձ ծերագունիս արդեօք իրաւացի է ասել յառաջագոյն (զիմ կարծիս). (Պղատ. օրին. ՟Դ։)
Իրաւացի է միշտ զարմանալ. (Պիտ.։)
Առաւել ինձ երկնչել իրաւացի է. (Շ. բարձր.։)
զոր համառոտաբար դնել իրաւացի է. (Լմբ. պտրգ.։)
ԻՐԱՒԱՑԻ. մ. δικαίως juste, jure. իրաւամբք. ըստ իրաւանց. արդարապէս. իրաւաբար.
իրաւացի նիւթէ զվճիռն. (Ոսկ. յհ. ՟Բ. 15։)
Անարժանութեամբ, եւ ոչ իրաւացի. (Փարպ.։)
Անաչառ է դատաւոր, եւ իրաւացի առնէ զդատաստանն. (Խոսր.։)
Զայս եւ առաքելոյ հաստատեալ է իրաւացի դատել. (Իգն.) (որ լինին եւ ածակ)։
Չարին անիրաւաբար տայ տեղի, իսկբարւոյն իրաւացի. (Շ. ամ. չար.։)
ԻՐԱՒԱՑԻ
Բարի ոստ (աստուածասիրութեան), որ է մարդասիրութիւն, իրաւացեաւն առ նմանն պահել զարդարակոն. (Անյաղթ հց. իմ.։)