discourse, harangue, oration, sermon, allocution;
dissertation;
history;
treatise;
narration, recital;
— բարոյական, homily;
— խրատական, parenesis;
առ —ն, ըստ —ին, literally, to the letter;
— արկանել, to deliver an oration or harabgue, to make a speech, to preach a sermon;
ի — առնուլ, to discourse, to speak, to talk;
to write;
— արկեալ խօսել, to descant, to hold forth, to converse, to talk, to discourse, to spout, to speechify;
գրել զ—ս պատմութեանց ուրուք, to write a biography.
ῤῆσις, λόγος, μῦθος, ὀμιλία , ἰστορία oratio, eloquium, sermo, tractatus, historia διάλεξις dissertatio κεφαλίς capitulum եւ այլն. Բան ձայնաւոր կամ գրաւոր՝ ճոխ եւ ճոռոմ. կամ հռետորական առասացութիւն. ասացուած, վէպ. պատմութիւն. մեկնութիւն. քարոզ. վարդապետութիւն. երկայն զրոյցք. ներբող. եւ Գլուխ մի բանի. եւ Բառ. բարբառ. եւ այլն.
Ի միտ առցէ ... զճառս իմաստնոց, եւ զառակս նոցա։ Որդի՝ որ թողուցու պահել զխրատ հօր ... խորհի զճառս չարեաց։ Ծերք ի հրապարակս նստէին, ճառ արկեալ զբանից բարութեան։ Զճառս մատենին յառաջագոյն երկայնել։ Ահա գրեալք են ի ճառս ողբոց։ Ի ճառս (այսինքն ի գլուխս) գրոց գրեալ է վասն իմ։ Ճառ խաչին.եւ այլն։
Իմաստութեան ճառս եւ զրուցատրութիւնս։ Ի բազում ճառս կոտորեցաք։ Վերջին ճառս։ Յիշատակեցաք յառաջագոյնս ճառիցն. (Խոր.։)
Մխել ի խնդիր ճառիցս. (Եզնիկ.։)
Այս ինձ ճառ աստանօր եւ այսպէս վախճանեսցի. (Պղատ. օրին. ՟Է։)
Ստայօդ ճառ։ Ի ճառ առեալ հենգնեցից։ Յարահիւսմամբ ճառիս. (Նար.։)
Որ զաւազակն ի մի ճառ (այսինքն բարբառ) բանից յական թօթափել ի դրախտ անդր թօթափէր։ Հայրն անուն ճառիւքն իւրովք (այսնիքն յորջորջմամբ) տայ իմանալ զորդին. (Կոչ. ՟Բ. ՟Է։)
Ահաւասիկ երեք ճառք, եւ զսկզբանս բանս ոչ եւս կարացաք լուծանել. (Ոսկ. մ. ՟Ա. 3։)
Ճառդ յայտնի է։ Ճառիդ յայտնոյ. եւ այլն. (Փիլ. ստէպ.) իմա՛, բառ, եւ բառական նշանակութիւն. գրաւոր կամ նկարագրական իմաստ. իբր յն. ῤῆσις, ῤητός litera, literalis.