usucaption.
law, justice;
jurisdiction.
to justify, to approve, to do justice;
— զիրաւունս այրուոյն, to support the cause of widows;
— զոք թագաւորել, to confer the right to reign, to legitimate the reign.
right, justice, equity;
due;
law;
duty;
reason;
rectitude, uprightness;
right, faculty, power, competence;
իրաւամբք or ըստ իրաւանց, by right, rightfully, justly, duly, lawfully;
որո՞վ իրաւամբք, by what right ? with what authority ? աստուածային —, divine-right;
ամենայն իրաւամբք, with all one's authority;
—նս առնել or ընտրել, to render justice, to judge;
զիրաւունս ուրուք ի գլուխ հանել, to justify completely;
առնել ումեք —նս ի ձեռաց թշնամեաց, to free one from his adversaries, to acquit;
—նս համարել՝ վարկանել, to think, or repute right, to think it proper, to believe oneself right;
—նս տալ, to show with reason, to bring proofs;
to justify, or exculpate oneself;
զիրաւունս ցուցանել, to prove one's rights, to adduce or allege proofs in one's defence;
to contest, to bring an action against;
—նս հանել, to judge rightly;
to justify;
զ—նս ի նա հանել, to pronounce judgment in one's favour;
զիրաւունս իւր կացուցանել, զիրաւունս անձին ցուցանել, to put in one's claim, to avail oneself of one's rights;
—նս խնդրել, to ask for justice, to demande one's right;
պինդ կալ յիրաւունս, պահանջել զիրաւունս, to sustain one's rights;
թիւրել զիրաւունս, to cavil, to sophisticate, to overstain the law;
— են նոցա բողոք ունելոյ, they have reason for complaint;
եւ իրաւամբք արդեօք, that is not without reason.
affair, transaction, circumstance;
occupation, employment, negotiation of affairs, business, practice;
cf. Գործ.
that produces oil, oily, unctuous.
hair-ointment;
sacred unction for the head only;
initiation;
admission to the rites and mysteries of a religion.
anointed;
initiated, sacred.
perfumery.
steeped in aromatic oil, unctuous, all over oil;
— գլուխ, perfumed head.
unctuosity.
perfumery.
to appropriate to himself;
to usurp.
forged by themselves.
the act of appropriation;
property, substance.
his, his own.
luxury;
debauchery, disorderly conduct, excess.
lapis lazuli.
cf. Լազուարթ.
ultramarine
cf. Լալիւն.
cf. Լալիւն.
apium;
նեմէական — (ի յաղթանակս ողիմպեանս), a crown of apium (in the Nemean games).
laconism.
lamaism, lama-worship.
cf. Թիկնաւէտ.
that has great longanimity, or great forbearance, very patient.
to widen, to enlarge, to extend;
to dilate, to stretch;
to unfold, to unrol, to draw out, to spread, to open.
having wide nails (human), hoofs (horses).
cf. Լայնեղունգն.
cf. Լայնացուցանեմ.
width, breadth, extent, space, size;
enlargement;
latitude;
amplitude.
cf. Լայնութիւն.
cf. Լայնութիւն.
holy-thistle.
latinism, latin idiom.
latinisation.
mania to become latinized or romanized.
to latinize.
rope-dancing.
braces, brails;
tackle, cordage.
to make to weep.
cf. Բարեբարութիւն.
bounty, benevolence, kindness, good disposition, obligingness.
the having good sons.
right-mindedness.
to ameliorate, to improve.
goodness, improvement, excellence, worthiness;
good quality;
գալ ի —, to amend, to reform;
լաւութեանց հանդէս, parts.
act of licking or lapping up.
composed of many legions.
foundation;
base, basis;
foot, bottom;
back, back part;
foundation, establishment;
— աղանալի, salifiable base;
— ի վեր, from top to bottom;
thoroughly, utterly;
— ի յատակ, to its very foundations;
down to the ground, to the bottom;
— or հիմունս արկանել, to lay the foundations of, to found;
— ի վեր առնել, կործանել, տապալել, յատակել, to cast to the earth, to throw, cast or pull down, to overthrow, to overwhelm, to subvert, to demolish, destroy or ruin utterly;
ի հիմանց կործանիլ, to be overthrown;
— լինել իրիք, to be the foundation of;
անկանիլ հիման, to have laid the foundation;
ի վերայ հաստատուն հիման, on a solid foundation.
thoroughly, to the bottom;
— գիտել, ուսանել, to know, to learn -.
old, worn, decayed;
ancient, antique;
-ք, the ancients;
antiquity;
ի հնումն, anciently, formerly, a longtime since, in days of yore;
ի — or ի հնոց ժամանակաց, ի հնոց ժամանակաց հետէ, ab antiquo;
— կտակարան, the old testament;
— մատեանք, ancient codes;
ի հնումն եւ ի նորումն, in ancient and modern law;
— լուսին, waning moon;
հին աւուրց, old aged in years, grown old;
— աւուրցն, Ancient of days, the Eternal, the Most High;
— աւուրց մանուկն, the Eternal Son;
— աւուրց զօրական, a veteran;
անտառ — աւուրց մայրեաց, a forest of ancient cedars;
— աւուրց ատելութիան, rancour, inveterate hate.
five;
fifth;
երիւք հնգօք ամօք, for fifteen years, for three lustra;
պակաս քան զյիսուն հնգիւ չափ, forty five;
որ օր — էր ամսոյն, on the fifth day of the month.
of five years, five years old;
— շրջան ուսմանց, quinquennium.
candle, light, flambeau;
taper;
յարդարել, լուցանել, շիջուցանել զ—ն, to snuff;
to light;
to put out, extinguish or blow out a candle or light.
to oscillate, to vibrate, to balance;
to jog, to wag;
to swing, to rock, to dangle, to move to and fro, to push;
— զնիզակ, զսուր, զգեղարդն, to brandish a lance, a sword, to hurl a dart or javelin.
cf. Մագնիսացուցանեմ.
hair;
hair, horse-hair;
nap, shag;
թուխ, սեաւ խարտեաշ, շագանակագոյն, կարմիր, աղեբէկ, սպիտակ —, dark, black, light, chestnut-coloured, sandy, grey, white hair;
գեղեցիկ, գանգուր, բարակ, կակուղ, երկայն —, beautiful, frizzled, fine, soft, long hair;
յարդարեալ, մանեկաւոր or ոլորեալ, գալարուն, խոպոպի —, dressed, crisped, in ringlets, curled hair;
կարճ, տափակ, դիզացեալ, խառնափնդոր, կարծր, իւղոտ —, short, straight, standing up, dishevelled, stiff, greasy hair;
կեղծ —, false hair;
—ք այծեաց, goat's hair;
—իւ չափ, a hair's breadth farther;
exactly, to a hair;
ի —է ոչ վրիպիլ, to hit the mark;
cf. Հեր.
cf. Ռուփ.
cf. Մալուխ.
sack, bag, cloak-bag, knapsack, game-bag, wallet;
basket, hamper;
leather-bottle, travelling flask;
— հովուի, shepherd's scrip, pouch, bag or satchel.
cf. Մածուցանեմ.
cf. Մածնում.
adjective, epithet;
— անուն, surname.
cf. Մակաղեցուցանեմ.
skiff, wherry, bark, boat;
— նաւու, yawl;
հնդիկ —, canoe.
death, decease, departure from this life;
massacre, slaughter, carnage, butchery;
plague;
— անասնոց, epizooty, murrain, rot;
—ունք, mortality;
արհաւիրք —ու, pangs, terrors of death;
վճիռ —ու, sentence, decree of death;
—ու չափ, mortally, to death;
at the cost of one's life;
մեղք —ու չափ, deadly or mortal sin;
այն հիւանդութիւն չէ ի —, that illness is not to death, not mortal, or fatal;
քեւ մազապուր եղէ ի —ուանէ, I owe you my life;
բնական, երջանիկ, փառաւոր, յաւերժական —, natural, happy, glorious, eternal death;
յանկարծական, անճողոպրելի, բռնական, տարաժամ, եղեռնական, աղետալի, ողբալի, ցաւագին, ամօթապարտ, խայտառակ —, sudden, certain, violent or unnatural, untimely, tragical, sad, deplorable, painful, shameful, ignominious death;
մերձ ի — լինել, to be dying, near one's last moment, to breathe one's last, to be at the point of death, at the last gasp;
ի դրունս —ու հասանել, to be at death's door;
հիւանդանալ ի —, to be deadly sick;
բնական —ուամբ մեռանել, to die a natural death;
ընդ —ուամբ արկանել, —ու պարտ առնել, to sentence, to condemn to death;
ի — մատնել, տալ ի —, —ու սպանանել, to deliver to death, to put to death;
երթալ ի —, to go in search of death;
to rush on death;
դիմագրաւ լինել, խիզախել ի —, to face, to dare death;
խնդրել — անձին, to desire, to wish for death;
երկնչել ի —ուանէ, to dread, to fear death;
—ու հասանել, to meet death;
խոցիլ առ ի —, to be mortally wounded;
զ—ու գան հարկանել, to beat to death;
—ու վախճանիլ, ճաշակել զ—, to die, to depart from this life;
ածել —ունս, to carry or bring death.
cf. Մահագուշակ.
mortiferous, fatal, deadly, pestilential;
գուբ —, sepulchre, grave, tomb.
worthy of death, deserving death;
condemned to death;
— առնել, առ —ս ունել, to condemn to death.
bed, couch, mattress;
coffin;
— առկախեալ, hammock;
երկաթի —, iron bedstead;
— ծալածոյ, folding-bed;
field-bed;
— հովանաւոր, canopy bed;
սիւնազարդ —, four-post bedstead;
ի —ճս մահու, on one's death-bed;
անկեալ դնիլ ի —ճս, to take to one's bed, to keep one's bed, to be bed-rid;
ելանել յօտար —ճս, յանցանել ըստ —ճս իւր, to defile another's bed;
cf. Անկողին.
cf. Տուայր.
sieve, riddle, bolt, bolter;
կող —ից, hoop of sieve;
— մեղուաց, honey-comb, cell.
to pray, to supplicate, to implore, to beseech;
to wish, to desire;
բարիս — ումեք, to wish one well.
bile, gall;
gall, spleen, rancour, wrath, choler;
սեաւ —, black bile, atrabiliary humour;
անցք —ի, gall-duct, gall-pipe;
աւազ —ի, gall-stone;
ի դարնութեան —ի կալ, to be in a very bad humour;
cf. Թափեմ.
chyle;
փոխարկումն ի —, chylifaction, chylosis.
May;
առաջին օր —ի, May-day;
ծաղկաքաղ լինել յառաջնում աւուր —ի, to go maying;
յամսեանն —ի, in the month of -.
mother, mamma;
matrix, mould;
mother, author, cause, source, spring, rise;
cf. Մայրագիր;
— անասնոց, dam, mother;
— թռչնոց, mother, ben;
մեծ —, grand-mother;
— հասարակաց, our common mother, earth;
— եկեղեցի, եկեղեցեաց, mother church;
cathedral, basilic;
— լեզու, mother tongue;
— քաղաքաց, metropolis, capital;
— արեւու, the west, sun-set;
— վանից, մարց պետ, abbess, prioress;
— գեղեցիկ, nurse, wet nurse;
foster-mother;
անգործութիւնն է — ամենային ախտից, idleness is the mother of all vice;
ազնիւ, գորովագութ —, good, tender mother;
անպիտան, չար —, bad, ill-natured mother;
— լինել, to be a mother;
կորուսանել զ— իւր, to lose one's mother;
ի — դարձուցանել, to put out, to extinguish or blow out;
թաղիլ ի —ն ամենեցուն, to return to mother earth;
արեգակն ի —ն դառնայր or մտանէր, the sun was setting.
cf. Մայրագութ.
spinning;
circular motion, turn, revolution;
— առնուլ, — գալ, to turn, to move round;
to take a walk;
պտղոց —, bloom on fruit.
wearing a necklace;
curled;
— գունտ, armillary sphere.
cf. Մանուկ.
small, minute, little, fine, subtile;
slender, thin, slight;
—, —նունս, scantily, in small portions, minutely;
in retail, in detail;
— or — հատանել, կոտորել, to cut into small bits or pieces, to mince, to hash, to divide into morsels;
to cut thin;
— փշրել, to pound, to beat small, to triturate, to grind, to crush;
— պատմել, ասել, to relate or narrate minutely, circumstantially;
— ժպտել, to smile;
— ծամել, to chew or masticate well, to chew the cud, to ruminate;
to examine, to study, to ruminate on;
—նունս դրոշմել, to write or note down in detail;
— միտ դնել, ի քնին արկանել, to ponder on, to consider or examine minutely, thoroughly.
microscope;
— լուսելեկտրական, photo-electrical -.
searching or examining accurately;
accurate, exact, punctilious;
prying, inquisitive;
— լինել or —խուզիւ քննել, to examine minutely, to scan, to sift;
— լինել, to refine, to be critical, to subtilize;
to be inquisitive;
—խուզիւ հարցանել, to interrogate inquisitively.
small part or portion, particle;
mosaic;
minute, detailed;
exact, particular;
— կոտորել, to pound, to beat small, to triturate;
ի — մասունս պարապել, to apply oneself to particulars;
հանճար ամփոփեալի —մասունս, limited intelligence;
միտք ցնդեալ ի —մասունս, a mind lost in details.
composed of small ones;
— ձկունք, a great deal of small fry.
old, aged, in years;
inveterate;
— հիւանդութիւն, chronic distemper.
sick, ill, unwell, unhealthy, diseased;
suffering, patient;
invalid, infirm;
— լինել, cf. Հիւանդանամ;
լինել մահացու, վտանգաւոր —, լինել — ի մահ, to fall seriously ill, dangerously ill;
դարմանել, խնամել զ—, հսկել առ —ին, to nurse, to take care of, to tend, to assist, to watch by, to sit up by;
յայց ելանել —աց, to visit patients;
— հոգւով եւ մարմնով, ill both in body and mind;
— եղէ, I have been ill.
humour;
moisture;
succulency;
— պտղոց, juice;
syrup;
— բուսոց, sap;
— մսոյ, gravy;
— փորոտեաց, intestinal juices;
— ստամոքային, gastric juice;
ապակային —, vitreous humour.
atomical, corpuscular;
molecular;
— փիլիսոփայ, atomist;
— դրութիւն, atomism.
cf. Հիւծեցուցանեմ.
to grow lean, to get thin, to shrink, to waste, to fall or pine away, to wither, to languish, to droop, to dwindle away, to decay;
— լուսնի, to wane.
lean, meagre, poor, thin, puny;
լուսին —, waning moon.
to weave;
to plait;
to braid;
to twist, to enlace, to entwine, to intertwine;
to knit;
to compose, to write;
— զնենգութիւն, to hatch wickedness, to frame or get up a plot, to machinate, to devise.
woven, plaited;
twisted, knit;
open, in open-work;
lace, bone-lace;
գուրպայք —, open-worked stockings.
cf. Հիւրընկալութիւն.
cf. Հիւրընկալութիւն.
to whisper;
to murmur;
— ումեք յունկանէ or յունկն, to whisper in a person's ear.